Thuyết con nhím (tên tiếng Anh: Hedgehoge Concept) bắt nguồn từ một câu chuyện ngụ ngôn Hy Lạp giữa một con nhím với một con cáo. Cáo tuy ma mãnh, biết rất nhiều thứ, nhưng lại hay bị phân tán. Nhím thì chậm chạp và không ồn ào như cáo, nhưng lại hiểu rõ về thế mạnh của bản thân. Kết quả là, hết lần này đến lần khác, cáo bị nhím đánh bại.
Câu chuyện ngụ ngôn trên nhằm thể hiện một thực tế đó là, hãy tập trung vào một điểm mạnh duy nhất của bản thân, bởi điều đó sẽ giúp chúng ta có nhiều khả năng chiến thắng hơn. Thuyết con nhím trở nên phổ biến từ năm 2001, khi được Jim Collins phát triển hoàn thiện trong cuốn sách “Từ tốt đến vĩ đại" - 1 trong 20 tác phẩm có ảnh hưởng nhất thế giới về quản trị trong vòng 20 năm qua theo bình chọn của Tạp chí Forbes.
Thuyết con nhím dựa trên sự hội tụ của ba yếu tố, đó là Thứ con thích, Thứ con giỏi, và Thứ xã hội cần. Điểm giao thoa giữa ba yếu tố này sẽ là nghề nghiệp lý tưởng của con. Dựa trên thuyết con nhím, cha mẹ có thể cùng con hoạch định nghề nghiệp cho tương lai dựa trên 5 bước cơ bản sau đây:
Bước 1: Khám phá “thứ con thích"
Đầu tiên, hãy cùng con tìm ra niềm yêu thích của mình. Con có hứng thú đặc biệt với môn học gì ở trường? Con có sở thích hay đam mê tìm hiểu về lĩnh vực gì? Điều gì khiến con làm quên thời gian?
Bước 2: Xác định “thứ con giỏi"
Cha mẹ và con tìm hiểu những điểm vượt trội của con, có thể dựa trên nhiều yếu tố như điểm các môn học trên trường của con, cách con suy nghĩ và ra quyết định hàng ngày... Từ đó cha mẹ có thể chọn lọc được những nghề nghiệp con vừa thích, vừa giỏi.
Bước 3: Tìm hiểu “thứ xã hội cần".
Cho dù có đam mê hay năng lực về lĩnh vực gì, thì lựa chọn nghề nghiệp của con cũng cần phù hợp với đòi hỏi của xã hội. Hay nói cách khác, ngoài chuyện giúp con xác định đam mê và năng lực của mình, cha mẹ cũng nên cập nhật thường xuyên xu hướng về nghề nghiệp trong xã hội, để có cái nhìn thực tế hơn.
Bước 4: Tìm điểm giao thoa - “nghề nghiệp lý tưởng"
Cha mẹ cùng con lựa chọn ra nghề nghiệp phù hợp nhất, chính là công việc thoả mãn cả 3 yếu tố: thứ con thích, thứ con giỏi và thứ xã hội cần.
Bước 5: Đánh giá, điều chỉnh lại bản thân
Từ kết quả ở 3 bước trên, cha mẹ cùng con đưa ra điều chỉnh định hướng nghề nghiệp của bản thân để sẵn sàng cho một nghề nghiệp lý tưởng.